First Khmer inscription on the western doorjamb of Gopura D’s southern door of Prasat Preah Vihear (K. 380-2), 959 and 960 Śaka

Editors: Kunthea Chhom, George Cœdès.

Identifier: DHARMA_INSCIK00380-2.

Hand description:

The lettering is characteristic of the eleventh century CE.

Language: Old Khmer.

Repository: Khmer (tfc-khmer-epigraphy).

Version: (b59c269), last modified (f0d0556).

Edition

⟨1⟩ || 959 śaka Amāvasyā māgha ta jā puṣya dhaniṣṭhanakṣatra madhyāha nu vraḥ kamrateṅ(·)(·) śrī rājapativarmma cau vraḥ ⟨2⟩ kamrateṅ· Añ(·) śrī rājapativarmma ta qcas· sruk(·) Avadhyapura paṅgaṁ thpvaṅ nivedana ta vraḥ pāda kamrateṅ· kaṁtvan· ⟨3⟩(·) śrīsūryyavarmmadeva ruv(·) gi bhaktiy(·) śrī sukarmmā kaṁsteṅi nā man(·) jā tem(·) ta gi karmma durggama phoṅ· nā kamra⟨4⟩teṅ· jagat· śrī śikharīśvara nu kamrateṅ(·) jagat(·) śrī vr̥ddheśvara nu man Udyoga cāṁ pāñjīy(·) kāla vraḥ śivatejaḥ ka⟨5⟩mrateṅ(·) jagat(·) śrī śikharīśvara ta yal· pratyakṣa prādurbhāva ta nu jā vraḥ yaśasthirāvasāna nu man(·) gi ta mān· santāna ta cāṁ li⟨6⟩khita kamvuvaṅśa nu Aṅga vraḥ rājakāryya likhita kīrtī kamrateṅ· phdai karoṁ daṁnepra gi vraḥ pāda śrutavarmmadeva lvoḥ ta vraḥ kī⟨7⟩rtti vraḥ pāda kamrateṅ· kaṁtvan· Añ· śrī sūryyavarmmadeva ta rājakula vraḥ pāda kamrateṅ· Añ· śrīndravarmmadeva ta stac· ⟨8⟩ dau Īśvaraloka nu kaṁmrateṅ(·)(·) śrī vīralakṣmī mahādevī Āy· vrac· vraḥ sruk· rājakula vraḥ pāda śrī ⟨9⟩ harṣavarmmadeva ta stac· dau rudraloka nu vraḥ pāda śrīśānavarmmadeva ta stac· dau paramarudraloka nu man(·) gi ta ⟨10⟩ laṁtāp· vraḥ likhita pi duk ta vraḥ rikta pi duk· nā kamrateṅ(·) jagat(·) śrī śikharīśvara nu kamrateṅ(·) jagat(·) śrī vr̥ddhe⟨11⟩śvara nu ta ti duk· Āy· kanloṅ· nu man(·) śapata teṁ bhaktiy(·) mvāy· vaddha nu vraḥ kamrateṅ· Añ· śrī rājapativarmma gi ⟨12⟩ pi vraḥ pāda kamrateṅ· kaṁtvan· Añ· śrī sūryyavarmmadeva karuṇā pandval· vraḥ vara ta śrī sukarmmā kaṁsteṅi Oy· prasāda rājadra⟨13⟩vya nu sruk(·) vibheda mr̥takadhana mratāñ· śrī pr̥thivīnarendra kaṁn[u]ṅ· kaṁsteṅ· śrī mahīdharavarmma vraḥ sruk· ta śrī suka⟨14⟩rmmā kaṁsteṅi pandval· pre cār· ta vraḥ śilāstambha nā kamrateṅ(·) jagat(·) śrī śikharīśvara pre cār(·) ta śilāpraśasta pi duk ta sruk· ⟨15⟩ vibheda man(·) vraḥ pāda kamrateṅ(·) kaṁtvan(·) Añ· śrī sūryya[varmma]deva Oy· vraḥ karuṇā prasāda ta śrī sukarmmā kaṁsteṅi nu ku⟨16⟩lasantāna śrī sukarmmā kaṁsteṅi ta ti duk ta sruk· vibheda ta jmaḥ kurukṣetra Īlū || ⟨17⟩ riy(·) kulasantāna vāp· mau vibheda ta qnak kaṁsteṅ(·) śrī mahīdharavarmma vraḥ sruk(·) ti vraḥ kamrateṅ(·) Añ· śrī rāja⟨18⟩pativarmma paṅgaṁ thpvaṅ nivedana man· vraḥ karuṇā pandval· pre rlek· bhūmi raṅgol· pi Oy· nā Aṅvay· snoṅ· sruk(·) vibhe⟨19⟩da pandval· pre dau jā varṇṇāśrama 960 śaka Amāvasyā vaiśākha nu vraḥ kamrateṅ· Añ· śrī pr̥thivīndrapandita vraḥ ⟨20⟩ sabhāpati ta Eka sruk· kuti ruṅ· samayuga pi pandval· vraḥ śāsana ta kaṁsteṅ(·) śrī samarendrādhipativarmma sruk· Avadhyapura ⟨21⟩ tamrvac(·) vraḥ rājakāryya nā kamrateṅ(·) jagat(·) śrī śikharīśvara pi pre cār(·) ta vraḥ śilāstambha nā kamrateṅ(·) jagatta

Translation into French by Cœdès 1954

(1–4) En 959 Śaka, le jour de la nouvelle lune de Māgha tombant en Puṣya, mansion lunaire Dhaniṣṭha, à midi, V.K.A. Śrī Rājapativarman, petit-fils de V.K.A. Śrī Rājapativarman le vieux, du pays d’Avadhyapura, fit respectueusement connaître à S.M. Śrī Sūryavarmadeva les actes de dévotion de Śrī Sukarmā Kaṁsteṅ, à l’occasion, pour commencer, des travaux de fortification des lieux [destinés] aux K.J. Śrī Śikharīśvara et K.J. Śrī Vr̥ddheśvara.

(4–5) Il conserve avec zèle la liste [des biens reçus] lorsque la sainte splendeur śivaïte de K.J. Śrī Śikharīśvara est apparue aux yeux dans une manifestation ayant en vue une sainte demeure solide et glorieuse.

(5–9) Il a une famille qui garde les écrits concernant la famille de Kambu et les divers départements du service royal, les écrits concernant les hauts faits des souverains, depuis S.M. Śrutavarman jusqu’à ceux de Sa Majesté Śrī Sūryavarmadeva, parent de S.M. Śrī Indravarman qui est allé à l’Īśvaraloka et [jusqu’à ceux de] la reine K.A. Śrī Vīralakṣmī de Vrac [district de] Vraḥ Sruk, parente de S.M. Śrī Harṣavarmadeva qui est allé au Rudraloka, et de S.M. Śrī Īśānavarmadeva qui est allé au Paramarudraloka.

(9–11) La collection de ces saints écrits est conservée [par ses soins] sur des feuilles qui sont déposées à K.J. Śrī Śikharīśvara, à K.J. Śrī Vr̥ddheśvara, ainsi qu’au Kanloṅ.

(21) Il a prêté le serment de fidélité originel, suivant la même formule que V.K.A. Śrī Rājapativarman.

(12–13) En conséquence, S.M. Śrī Sūryavaramdeva a daigné donner sa bénédiction à Śrī Sukarmā Kaṁsteṅ, et octroyer gracieusement des biens royaux et le pays de Vibheda, héritage de Mratāñ Śrī Pr̥thivīnarendra faisant partie des biens de Kaṁsteṅ Śrī Mahīdharavarman de Vraḥ Sruk, à Śrī Sukarmā Kaṁsteṅ.

(14–16) [Sa Majesté] a ordonné de graver [cette décision] sur un pilier de pierre à Śrī K.J. Śikharīśvara, et ordonné de la graver sur un [autre] pilier de pierre, pour le placer au pays de Vibheda octroyé gracieusement par S.M. Śrī Sūryavarmadeva à Śrī Sukarmā Kaṁsteṅ et à la famille de Śrī Sukarmā Kaṁsteṅ, installée au pays de Vibheda qui porte désormais le nom de Kurukṣetra.

(17–19) Quant aux membres de la famille de Vāp Mau de Vibheda, gens de Kaṁsteṅ Śrī Mahīdharavarman de Vraḥ Sruk, au sujet desquels V.K.A. Śrī Rājapativarman s’adressa respectueusement au roi, Sa Majesté daigna ordonner de diviser la terre de Raṅgol pour la leur donner et les y installer, en échange du pays de Vibheda, et prescrivit que ces gens fissent désormais partie des varṇa et des āśrama.

(19–21) En 960 Śaka, à la nouvelle lune de Vaiśākha, V.K.A. Śrī Pr̥thivīndrapaṇḍita, et le président de Cour de première catégorie, du pays de Kuti Run, notifièrent ensemble l’ordonnance royale à Śrī Samarendrādhipativarman du pays d’Avadhyapura, inspecteur du service royal à K.J. Śrī Śikharīśvara, et le chargèrent de la graver sur le saint pilier de pierre dans [le temple du] Kamrateṅ Jagat.

Commentary

The line numbering of the inscription in George Cœdès is different; lines 1-16 correspond to lines W11-W26 and lines 17-21 to lines W29-W33.

Bibliography

First edited by George Cœdès (1954, pp. 260–262, 265–267) with a French translation.

Primary

[GC] Cœdès, George. 1954. Inscriptions du Cambodge, volume VI. Collection de textes et documents sur l'Indochine 3.6. Hanoi, Paris: École française d'Extrême-Orient. Pages 260–262, 265–267.

Secondary

[RM] Majumdar, Ramesh Chandra. 1953. Inscriptions of Kambuja. The Asiatic Society Monograph Series 8. Calcutta: The Asiatic Society. [URL]. Pages 348–350.