1<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
·<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/erc-dharma/project-documentation/master/schema/latest/DHARMA_Schema.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
·<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/erc-dharma/project-documentation/master/schema/latest/DHARMA_Schema.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
·<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/erc-dharma/project-documentation/master/schema/latest/DHARMA_SQF.sch" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
5<?xml-model href="https://epidoc.stoa.org/schema/latest/tei-epidoc.rng" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
·<?xml-model href="https://epidoc.stoa.org/schema/latest/tei-epidoc.rng" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
·<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:lang="eng">
· <teiHeader>
· <fileDesc>
10 <titleStmt>
· <title>Stela of Prasat Banteay Srei (K. 842), 890 Śaka</title>
· <respStmt>
· <resp>EpiDoc Encoding</resp>
· <persName ref="part:kuch">
15 <forename>Kunthea</forename>
· <surname>Chhom</surname>
· </persName>
· </respStmt>
· <respStmt>
20 <resp>intellectual authorship of edition</resp>
· <persName ref="http://viaf.org/viaf/7401978">
· <forename>Louis</forename>
· <surname>Finot</surname>
· </persName>
25 <persName ref="http://viaf.org/viaf/66465311">
· <forename>George</forename>
· <surname>Cœdès</surname>
· </persName>
· <persName ref="part:dogo">
30 <forename>Dominic</forename>
· <surname>Goodall</surname>
· </persName>
·
· </respStmt>
35 </titleStmt>
· <publicationStmt>
· <authority>DHARMA</authority>
· <pubPlace>Siem Reap</pubPlace>
· <idno type="filename">DHARMA_INSCIK00842</idno>
40 <availability>
· <licence target="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/">
· <p>This work is licenced under the Creative Commons Attribution 4.0 Unported Licence. To view a copy of the licence, visit https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ or send a letter to Creative Commons, 444 Castro Street, Suite 900, Mountain View, California, 94041, USA.</p>
· <p>Copyright (c) 2019-2025 by Kunthea Chhom.</p>
· </licence>
45 </availability>
· <date from="2019" to="2025">2019-2025</date>
· </publicationStmt>
· <sourceDesc>
· <msDesc>
50 <msIdentifier>
· <repository>DHARMAbase</repository>
· <idno/>
·
· </msIdentifier>
55 <msContents>
· <summary></summary>
·
· </msContents>
· <physDesc>
60 <handDesc>
· <p>The lettering is characteristic of the tenth century CE. </p>
·
·
·
65
·
· </handDesc>
· </physDesc>
· </msDesc>
70 </sourceDesc>
· </fileDesc>
· <encodingDesc>
· <projectDesc>
· <p>The project DHARMA has received funding from the European Research Council (ERC)
75 under the European Union's Horizon 2020 research and innovation programme (grant
· agreement no 809994).</p>
· </projectDesc>
· <schemaRef type="guide" key="EGDv01" url="https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-02888186"/>
· <listPrefixDef>
80 <prefixDef ident="bib" matchPattern="([a-zA-Z0-9\-\_]+)" replacementPattern="https://www.zotero.org/groups/1633743/erc-dharma/items/tag/$1">
· <p>Public URIs with the prefix bib to point to a Zotero Group Library named
· ERC-DHARMA whose data are open to the public.</p>
· </prefixDef>
· <prefixDef ident="part" matchPattern="([a-z]+)" replacementPattern="https://raw.githubusercontent.com/erc-dharma/project-documentation/master/DHARMA_IdListMembers_v01.xml#$1">
85 <p>Internal URIs using the part prefix to point to person elements in the
· <ref>DHARMA_IdListMembers_v01.xml</ref> file.</p>
· </prefixDef>
· </listPrefixDef>
· </encodingDesc>
90 <revisionDesc>
· <change who="part:kuch" when="2025-10-22" status="draft">Initial encoding of the inscription</change>
· </revisionDesc>
· </teiHeader>
· <text xml:space="preserve">
95 <body>
· <div type="edition" xml:lang="okz-Latn" rendition="class:83231 maturity:83213">
·<lg n="1" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn"><milestone type="pagelike" unit="item" n="A"/><label xml:lang="eng">Face</label>
·<l n="a"><lb n="A1"/><milestone unit="column" n="a"/><g type="ddandaOrnate">.</g> <g type="floret">.</g> <g type="ddandaOrnate">.</g> namaś śavdaguṇāyāstu</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>vyatītendriyavartmane</l>
100<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>viśvato vyaśnuvānāya</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>vyomarūpāya śambhave <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="2" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A2"/><milestone unit="column" n="a"/>Unmanā yā satī kāntā</l>
105<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>nitāntaśivasaṁgatā</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>jagaddhitāya śāśaktu</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>sā śaktir acalātmajā <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="3" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
110<l n="a" enjamb="yes"><lb n="A3"/><milestone unit="column" n="a"/>śrīkamvujendrasantāna</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>-santānakamahīruhaḥ</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>sutaś śrījayavarmmeti</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>yaś śrīrājendravarmmaṇaḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
115 <lg n="4" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A4"/><milestone unit="column" n="a"/>kāladoṣāmvudhau magnā</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>durgge gambhīrabhīṣaṇe</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>prāpya pāram ivottuṅgaṁ</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>yaṁ samāśvasiṣuḥ prajāḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
120</lg>
· <lg n="5" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A5"/><milestone unit="column" n="a"/>praṇayāvanate kṛtsne</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>campādhīśādirājake</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>kevalaṁ guṇavatprītyā</l>
125<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>nojjhāñ cāpañ cakāra yaḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="6" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A6"/><milestone unit="column" n="a"/>smarayat smarasaundaryyaṁ</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>saundaryyaṁ yasya nirmmalam·</l>
130<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>nūtanām akaron nūna<milestone unit="column" n="d" break="no"/>m</l>
·<l n="d">anūnām aratiṃ rateḥ ḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="7" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a" enjamb="yes"><lb n="A7"/><milestone unit="column" n="a"/>dakṣiṇāpathavinyasta</l>
135<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>-sāras siddhiprado <supplied reason="subaudible">’</supplied>rthinām·</l>
·<l n="c" met="na-vipulā" real="++++---+"><milestone unit="column" n="c"/>yuktaṁ yo yuktinipunai<milestone unit="column" n="d" break="no"/>ś</l>
·<l n="d">śrīparvvata Itīritaḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="8" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
140<l n="a"><lb n="A8"/><milestone unit="column" n="a"/>dūre yeṣāṁ manāṁsīmā<milestone unit="column" n="b" break="no"/>m</l>
·<l n="b">aspṛkṣan· kṣmāṁ mahībhr̥tām·</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>Ā darśanapathāt teṣāṁ</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>yaṁ saṁprāpya śirāṁsi tu <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
145 <lg n="9" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A9"/><milestone unit="column" n="a"/>prāyaśo durvvidagdhānāṁ</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>pārthivānāṁ layan dadhat·</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>Adbhis tulyam ajany ugraṁ</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>tejo yasyāpi dussaham· <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
150</lg>
· <lg n="10" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A10"/><milestone unit="column" n="a"/>jāgrataḥ prativarṣāntaṁ</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>śaureś śrīr anurāgiṇī</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>yasya nityapravuddhasya</l>
155<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>kathābhir mmā sma katthyata <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="11" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A11"/><milestone unit="column" n="a"/>vr̥ddho <supplied reason="subaudible">’</supplied>pi pādahīno 'pi</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>rājadharmmaḥ kalau yuge</l>
160<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>yaddaṇdanītim ālamvya</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>pravr̥tto skhalitaṁ pathi <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="12" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A12"/><milestone unit="column" n="a"/>tasya rājādhirājasya</l>
165<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>surarājasamadyuteḥ ḥ</l>
·<l n="c" met="bha-vipulā" real="++-++--+"><milestone unit="column" n="c"/>yaś śaivadīkṣāvidhinā</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>śāstānugrāhako guruḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="13" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
170<l n="a"><lb n="A13"/><milestone unit="column" n="a"/>śrīyaśovarmmaputrasya</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>pautrasya śrīndravarmmaṇaḥ</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>śrīharṣavarmmaṇo rājño</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>dauhitro yo graṇīs satām· <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
175 <lg n="14" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A14"/><milestone unit="column" n="a"/>dhiyā gotreṇa tulyasya</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>puruhūtapurodhasā</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>dāmodarākhyaviprasya</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>vahvr̥casyātmajaś ca yaḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
180</lg>
· <lg n="15" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a" met="ma-vipulā" real="-+-++++-"><lb n="A15"/><milestone unit="column" n="a"/>prakāśarūpās saṁprāpya</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>suprasannan nisarggataḥ</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>Arkatviṣa Ivādarśaṁ</l>
185<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>yaṁ vidyā vyadyutan· bhr̥śam· <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="16" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A16"/><milestone unit="column" n="a"/>bhaktyāṣṭapuṣpikāṁ śaivīṁ</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>havīṁṣi ca havirbhuji</l>
190<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>yogañ ca pratyahaṁ yogya<milestone unit="column" n="d" break="no"/>s</l>
·<l n="d">svapoṣam iva yo 'puṣat· <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="17" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A17"/><milestone unit="column" n="a"/>hiraṇyāni ca vāsāṁsi</l>
195<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>kuṇdodhnīr ggāś ca parvvasu</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>yaḥ pratigrāhayām āsa</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>māsi māsi dvijanmanaḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="18" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
200<l n="a" met="na-vipulā" real="-+++---+"><lb n="A18"/><milestone unit="column" n="a"/>sadā yaś cāntikasadā</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>rājñā śrījayavarmmaṇā</l>
·<l n="c" enjamb="yes"><milestone unit="column" n="c"/>māyūracchatrasauvarṇna</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>-dolādyais satkr̥taḥ kr̥tī <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
205 <lg n="19" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a" met="bha-vipulā" real="++-++--+"><lb n="A19"/><milestone unit="column" n="a"/>ye vr̥ṁhayanty alpadhiyāṁ</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>kulavidyādayo madam·</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>vyanīnaśat tair yugapat·</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>pareṣām ātmanaś ca yaḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
210</lg>
· <lg n="20" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a" met="ma-vipulā" real="++-+++++"><lb n="A20"/><milestone unit="column" n="a"/>pātañjalīye kānāde</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>kṣapādakapilāgame</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>bauddhe vaidye <supplied reason="subaudible">’</supplied>tha gāndharvve</l>
215<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>jyautiṣe nayate sma yaḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="21" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a" met="na-vipulā" real="++-+---+"><lb n="A21"/><milestone unit="column" n="a"/>Ākhyāyikākr̥tir abhū<milestone unit="column" n="b" break="no"/>t</l>
·<l n="b">svadeśe yadupakramam·</l>
220<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>nānābhāṣālipijñaś ca</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>prayoktā nāṭakasya yaḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="22" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a" enjamb="yes"><lb n="A22"/><milestone unit="column" n="a"/>doṣavaiṣamyadāridrya</l>
225<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>-mithyājñānamayī rujaḥ</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>bheṣajadravyavidyābhi<milestone unit="column" n="d" break="no"/>r</l>
·<l n="d">yyo jantūnām aśīśamat· <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="23" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
230<l n="a" enjamb="yes" met="na-vipulā" real="++++----"><lb n="A23"/><milestone unit="column" n="a"/>dīnānāthāndhakr̥paṇa</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>-vālavr̥ddhāturādibhiḥ</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>duḥkhārṇnavan titīrṣadbhi<milestone unit="column" n="d" break="no"/>r</l>
·<l n="d">yyatsadmākulam anvaham· <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
235 <lg n="24" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A24"/><milestone unit="column" n="a"/>kāvyais saccaritair dūre</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>nānādvīpāntarasthitān·</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>yas samutsukayām āsa</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>viduṣas sajjanān api <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
240</lg>
· <lg n="25" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A25"/><milestone unit="column" n="a"/><supplied reason="lost">sa</supplied>dassu sadguṇair yyasya</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>sajjanāyitum icchatām·</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>prasahyāpi dviṣāṁ nītā</l>
245<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>jihvā stutyavijihmatām· <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="26" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A26"/><milestone unit="column" n="a"/>śivaliṅgāny anekāni</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>sārccāny āśayam ambhasām·</l>
250<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>sthāpayām āśramāṁś cāsa</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>yaś ca liṅgapurādiṣu <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="27" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="A27"/><milestone unit="column" n="a"/>tasya yajñavarāhasya</l>
255<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>vidyānāṁ pāradr̥śvanaḥ</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>khyāto viṣṇukumārākhya<milestone unit="column" n="d" break="no"/>s</l>
·<l n="d">sodaryyo yo jaghanyajaḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="28" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
260<l n="a" enjamb="yes"><lb n="A28"/><milestone unit="column" n="a"/>yasyāmr̥tamayīṁ vidyā</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>-jyotsnāṁ vaktrakumudvatī</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>nirggatāṁ guruvaktrendoḥ</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>pāyaṁ pāyam ajr̥mbhata <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
265 <lg n="29" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn"><milestone type="pagelike" unit="item" n="B"/><label xml:lang="eng">Face</label>
·<l n="a" enjamb="yes"><lb n="B1"/><milestone unit="column" n="a"/>kr̥tsnāni śavdavidyādi</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>-śāstrāṇi sakalāḥ kalāḥ</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>śaivañ ca gauravaṁ yogaṁ</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>bhrātur jyeṣṭhād avāpa yaḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
270</lg>
· <lg n="30" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="B2"/><milestone unit="column" n="a"/>vidyāsantatyavicchittyai</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>kr̥tsnāṁ vr̥ttiñ ca kāśikām·</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>pārameśvarapūrvvāñ ca</l>
275<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>yo <supplied reason="subaudible">’</supplied>likhac chivasaṃhitām· <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="31" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="B3"/><milestone unit="column" n="a"/>mahāguṇair anekair yyo</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>guruṇā prāg vibhūṣita<supplied reason="lost">ḥ</supplied></l>
280<l n="c" met="na-vipulā" real="+-++---+"><milestone unit="column" n="c"/>hemadolādivibhavai<milestone unit="column" n="d" break="no"/>r</l>
·<l n="d">bhūyaḥ kamvujabhūbhṛtā <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="32" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="B4"/><milestone unit="column" n="a"/>tābhyām ācāryyavaryyābhyāṁ</l>
285<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>vyāptāśābhyāṁ yaśoṅśubhiḥ</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>bhrātr̥bhyāṁ sthāpitaṁ liṅga<milestone unit="column" n="d" break="no"/>m</l>
·<l n="d">idaṁ śaivaṁ yathāvidhi <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="33" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
290<l n="a" enjamb="yes"><lb n="B5"/><milestone unit="column" n="a"/>karaṅkakarakāmatra</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>-pramukhā haimarājatāḥ</l>
·<l n="c" enjamb="yes"><milestone unit="column" n="c"/>racanādhārabhr̥ṅgāra</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>-kumbhādarśapratigrahāḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
295 <lg n="34" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="B6"/><milestone unit="column" n="a"/>nānāratnanivaddhāni</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>mahārhābharaṇāni ca</l>
·<l n="c" enjamb="yes"><milestone unit="column" n="c"/>vāhyābhyantarapūjārha</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>-kr̥tsnopakaraṇāni ca <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
300</lg>
· <lg n="35" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="B7"/><milestone unit="column" n="a"/>naranārījanaprāyā</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>vāhyāntaḥparicārakāḥ</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>kṣetrārāmābhirāmāś ca</l>
305<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>grāmās sapaśukiṅkarāḥ <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="36" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="B8"/><milestone unit="column" n="a"/>tena yajñavarāheṇa</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>saha bhrātrā kanīyasā</l>
310<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>Adāyiṣata bhaktyāsmai</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>śivāya śivatātaye <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="37" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="B9"/><milestone unit="column" n="a"/>miśrabhogaś ca devo <supplied reason="subaudible">’</supplied>yaṃ</l>
315<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>śrībhadreśvaraśūlinā</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>tasmai deyaṁ yathāśakti</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>prativarṣam upāyanam· <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="38" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
320<l n="a" met="ma-vipulā" real="-+-++++-"><lb n="B10"/><milestone unit="column" n="a"/>kulasya patyā kartavya<milestone unit="column" n="b" break="no"/>m</l>
·<l n="b">ātithyaṃ bhojanādikam·</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>Adhyāpakena cācchinnaṃ</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>vrahmasatram atandriṇā <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
325 <lg n="39" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="B11"/><milestone unit="column" n="a"/>yo mataḥ kamvujendrasya</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>śaivācāryyo <supplied reason="subaudible">’</supplied>graṇīr guruḥ</l>
·<l n="c" enjamb="yes"><milestone unit="column" n="c"/>tadadhīnam idan deva</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>-kulaṁ rakṣyaṁ yathāvidhi <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
330</lg>
· <lg n="40" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a" enjamb="yes"><lb n="B12"/><milestone unit="column" n="a"/>rājñi vijñāpanais sapta</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>-kr̥tvo duṣṭasya nigrahaiḥ</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>Ihāmutra bubhūṣadbhi<milestone unit="column" n="d" break="no"/>s</l>
335<l n="d">sadbhis tat paripālyatām· <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="41" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a" met="na-vipulā" real="++-+---+"><lb n="B13"/><milestone unit="column" n="a"/>Abhyarthitasya guruṇā</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>rājñaś śrījayavarmmaṇaḥ</l>
340<l n="c" met="na-vipulā" real="++++---+"><milestone unit="column" n="c"/>gurvvarthodyuktamanasaḥ</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>tad idaṁ kila śāsanam· <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="42" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a"><lb n="B14"/><milestone unit="column" n="a"/>Anādeyam adeyañ ca</l>
345<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>bhūpais tadvallabhair api</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>parirakṣyan tu tat puṇyaṁ</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>yathā yajvaprakalpitam· <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
· <lg n="43" met="anuṣṭubh" xml:lang="san-Latn">
350<l n="a"><lb n="B15"/><milestone unit="column" n="a"/>praṣṭavyapūrvavṛttānta</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>Āpraṣṭavyo stu nārakaiḥ</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>Ākalpāntād avīcyādau</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>yaḥ kuryyād idam anyathā <g type="floret">.</g> <g type="ddandaOrnate">.</g></l>
·</lg>
355 <lg n="44" met="indravajrā" xml:lang="san-Latn">
·<l n="a" enjamb="yes"><lb n="B16"/><milestone unit="column" n="a"/>bhr̥ṅgodayāt pañcamam ārajīva</l>
·<l n="b"><milestone unit="column" n="b"/>-śukreṣu yāte daśamāntam indau</l>
·<l n="c"><milestone unit="column" n="c"/>śeṣe <supplied reason="subaudible">’</supplied>rim atrāsthita mādhavādye</l>
·<l n="d"><milestone unit="column" n="d"/>yāmye <supplied reason="subaudible">’</supplied>hni devas sa navāṣṭamūrttau</l>
360</lg>
· <p>
· <lb n="B17"/><g type="ddandaOrnate">.</g> <g type="circleTarget">.</g> <g type="ddandaOrnate">.</g> <num value="890">890</num> śaka saptamī ket· Āṣāḍha toya bhānumāsa śukravāra Uttaraphalguṇīnakṣatra nu mān· vraḥ śāsana dhūlī vraḥ pā<lb n="B18" break="no"/>da dhūlī jeṅ· vraḥ kamrateṅ· Añ· śrī jayavarmmadeva pi purohitācāryya rājakulamahā- mantrī khloñ· glāṅ· vyāpāra tamrva<lb n="B19" break="no"/>c· vraḥ kralā phdaṁ dval· <g type="dotMid">.</g> neḥ vraḥ kamrateṅ· Añ· śrī tribhuvanamaheśvara ta puṇya nai steṅ· Añ· vraḥ guru Āy· Īśvarapura
· <lb n="B20"/>nuva puṇya steṅ· Añ· vraḥ guru ta gi deśa phoṅ· ta ti phsaṁ mvāy· kulapatī nu vraḥ kamrateṅ· Añ· śrī tribhuvanamaheśvara <g type="dotMid">.</g>
· <lb n="B21"/>pre syaṅ ta saṁ gaṇa nu vraḥ kamrateṅ· Añ· śrī bhadreśvara Anrāy· liṅgapura <g type="dotMid">.</g> vvaṁ jā mān· rājakāryya ta dai ti leṅ· jvan· dik·
365 <lb n="B22"/>vraḥ rājaśrī thvāy· vraḥ bhoga <g type="dotMid">.</g> Āyatta ta śaivācāryya ta jā rājaguru stāp· varttamāna toya kalpanā steṅ· Añ· vraḥ guru <g type="dotMid">.</g> vvaṁ
· <lb n="B23"/>jā pi kamrateṅ· phdai karoṁ qnak· ta sañjak· lah· yok· dai vvaṁ jā pī day· ta qnak· <g type="dotMid">.</g> nau Aṁpālla puṇya pi kamrateṅ· phdai karoṁ mān·
· <lb n="B24"/>caturthāṅśa lah· ṣaṣṭhāṅśa lah· kamrateṅ· phdai karoṁ ta paripālana mān· puṇya phala Arddhāṅśa <g type="dotMid">.</g> qnak· ta vallabha ta paripālana mān· pu<lb n="B25" break="no"/>ṇya phala caturthāṅśa <g type="dotMid">.</g> daha mān· Āpat· ta gi devasthāna <g type="dotMid">.</g> śaivācāryya ta pradhāna rājakulamahāmantrī sādhujana paṅgaṁ thpvaṅ· ni<lb n="B26" break="no"/>vedana ta kamrateṅ· phdai karoṁ praṁvyal· hvatta ge mān· puṇya phala Arddhāṅśa sot· <g type="dotMid">.</g> kulapatī pūjā Atithī nu bhojanādi <g type="dotMid">.</g> A<lb n="B27" break="no"/>dhyāpaka thbe vrahmasatra leṅ· Avicchinna pratidina <g type="ddandaOrnate">.</g> <space quantity="21" unit="character"/><g type="ddandaOrnate">.</g> <g type="floret">.</g> <g type="ddandaOrnate">.</g>
·</p>
·</div>
370 <div type="apparatus">
· <listApp>
· <app loc="1">
· <lem/>
· <rdg source="bib:Coedes1937_02"/>
375 </app>
· </listApp>
· </div>
· <div type="translation" xml:lang="fra" source="bib:Coedes1937_02">
· <p rend="stanza" n="1">Hommage à Śambhu qui possède l'attribut de la parole, qui est au delà de la perception, qui remplit tout, qui a la forme de l'espace.</p>
380 <p rend="stanza" n="2">Que la Śakti, fille de la montagne <supplied reason="explanation">l'Himālaya</supplied>, épouse ardente et fidèle, unie étroitement à Śiva, contribue au bonheur des créatures.</p>
· <p rend="stanza" n="3">Arbre Santānaka dans la lignée des rois descendants de Śrī Kambu, Śrī Jayavarman était fils de Śrī Rājendravarman.</p>
· <p rend="stanza" n="4">Ses sujets, noyés dans l'océan infranchissable, profond et terrible du malheur du temps, l'ayant atteint comme une rive élevée, reprirent leurs sens.</p>
· <p rend="stanza" n="5">La troupe entière des rois, à commencer par celui de Campā, s'étant inclinés devant lui avec confiance, il ne déchargea même pas son arc, par affection pour les gens vertueux.</p>
· <p rend="stanza" n="6">Sa beauté sans tache, qui rappelait la beauté de l'Amour, renouvelait dans son intégrité le chagrin de Rati.</p>
385 <p rend="stanza" n="7">Ayant sa richesse distribuée par la voie des dakṣiṇā <supplied reason="subaudible">ou: son essence dans le Dekkhan</supplied>, donnant le succès aux solliciteurs <seg rend="pun">ou: la sanctification à ceux qui la désiraient</seg>, il recevait logiquement des connaisseurs en logique le nom de Mont de prospérité <supplied reason="subaudible">Śrīparvata</supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="8">Loin de lui, les cœurs des rois touchaient la terre ; à son aspect,leurs têtes la touchaient aussi.</p>
· <p rend="stanza" n="9">Infligeant régulièrement la destruction aux terriens imprudents <supplied reason="subaudible">ou: aux rois rebelles</supplied>, son terrible et invincible éclat devenait aussi pareil aux eaux.</p>
· <p rend="stanza" n="10">Śrī est éprise de Śauri <supplied reason="explanation">Viṣṇu</supplied> qui ne s'éveille qu'à la fin de chaque saison des pluies ; inutile de la louer par de longs discours pour <supplied reason="subaudible">s'être éprise de</supplied> ce roi toujours éveillé.</p>
· <p rend="stanza" n="11">Même vieux, même privé de <supplied reason="subaudible">trois</supplied> pieds dans le Kaliyuga, le Dharma royal, s'appuyant sur sa forte politique, suivait son chemin sans chanceler.</p>
390 <p rend="stanza" n="12">Ce roi suprême, d'un éclat pareil à celui du roi des dieux, avait un guru, un maître qui le favorisa des rites de l'initiation śivaïte.</p>
· <p rend="stanza" n="13">Fils de la fille du roi Harṣavarman, lequel était fils de Yaśovarman et petit-fils d'Indravarman,il était le premier des gens de bien.</p>
· <p rend="stanza" n="14">Son père était le brâhmane Dāmodara, adepte du R̥gveda, égal en intelligence et en noblesse au chapelain d'Indra <supplied reason="explanation">Kāśyapa</supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="15">Ayant atteint ce <supplied reason="subaudible">roi</supplied> possédant une beauté éclatante, les sciences, lumineuses de nature, brillèrent d'une façon éclatante comme les feux du soleil <supplied reason="subaudible">frappant</supplied> un miroir.</p>
· <p rend="stanza" n="16">Pieusement, il pratiquait chaque jour, aussi régulièrement que sa nourriture, l'offrande d'une guirlande de huit fleurs à Śiva, les oblations sur le feu et les exercices du <foreign>yoga</foreign>.</p>
395 <p rend="stanza" n="17">Chaque mois, aux quatre phases de la lune, il prodiguait aux brâhmanes l'or, les vêtements et les vaches au pis gonflé.</p>
· <p rend="stanza" n="18">Le roi Śrī Jayavarman, qui demeurait auprès de lui, honora constamment ce savant au moyen de parasols en plumes de paon, de litières en or et d'autres insignes.</p>
· <p rend="stanza" n="19">Avec l'aide de ceux qui développent les sciences enseignées dans la famille et les autres <supplied reason="subaudible">sciences</supplied>, il détruisait aussi bien chez lui que chez les autres, l'égarement des faibles d'esprit.</p>
· <p rend="stanza" n="20">Il était le premier dans la connaissance des doctrines de Patañjali, de Kaṇāda, d'Akṣapāda, de Kapila, du Buddha, dans celle de la médecine, de la musique et de l'astronomie.</p>
· <p rend="stanza" n="21">Dans son pays, il provoqua la rédaction de petits récits, lui qui connaissait les diverses langues et écritures et composait des pièces de théâtre.</p>
400 <p rend="stanza" n="22">Avec les remèdes, l'argent, la science, il détruisit les souffrances des hommes : la maladie, l'injustice et la pauvreté, l'erreur.</p>
· <p rend="stanza" n="23">Les misérables, les abandonnés, les aveugles, les faibles, les enfants, les vieillards, les malades et autres <supplied reason="subaudible">malheureux</supplied>, désireux de franchir l'océan des souffrances, remplissaient chaque jour sa maison.</p>
· <p rend="stanza" n="24">Par ses poèmes et ses belles actions, il excitait l'envie des sages et des hommes de bien demeurant dans les autres continents.</p>
· <p rend="stanza" n="25">Dans les assemblées, sous l'influence de ses mérites éminents, ses ennemis mêmes, tres désireux dé se comporter en honnêtes gens, sentaient leur langue poussée à la sincérité de l'éloge.</p>
· <p rend="stanza" n="26">Il fonda, à Liṅgapura et autres lieux, nombre de liṅga de Śiva accompagnés de statues, d'étangs et d'āśrama.</p>
405 <p rend="stanza" n="27">Ce Yajñavarāha qui avait vu l'autre rive des sciences, avait un frère, dernier né de la même mère, nommé Viṣṇukumāra.</p>
· <p rend="stanza" n="28">Sa science, <supplied reason="subaudible">comme une</supplied> gerbe de lotus qui eût été sa bouche, s'épanouissait en buvant sans cesse la lumière ambrosiaque issue de cette lune qu'était la bouche de son maître.</p>
· <p rend="stanza" n="29">Tous les traités, à commencer par les traités de grammaire, tous les arts, et le yoga śivaïte <supplied reason="subaudible">qui était</supplied> celui de son guru, il les acquit dé son frère aîné.</p>
· <p rend="stanza" n="30">Pour parer à l'interruption de la continuité de la science, il copie la Kāśikāvr̥tti tout entière, ainsi que la Śivasaṁhitā avec le Pārameśvara.</p>
· <p rend="stanza" n="31">Après avoir été orné par son maître d'une foule de vertus éminentes, il fut ensuite <supplied reason="subaudible">comblé</supplied> par le roi des Kambuja de riches présents, à commencer par une litière d'or.</p>
410 <p rend="stanza" n="32">Ces deux frères, maîtres éminents, qui avaient réalisé leurs désirs grâce aux rayons de leur gloire, ont érigé suivant la règle ce <foreign>liṅga</foreign> de Śiva,</p>
· <p rend="stanza" n="33">Coupes en forme de crâne, vases à eau, vases à boire, en or et en argent, vases ornés, vases d'or, jarres, miroirs, crachoirs,</p>
· <p rend="stanza" n="34">tous les vénérables ustensiles pour le culte extérieur et intérieur, couverts de joyaux divers et d'ornements de prix,</p>
· <p rend="stanza" n="35">des villages abondamment peuplés en hommes et en femmes, pourvus de serviteurs pour le service extérieur et intérieur, charmants par leurs champs et leurs jardins, pourvus de bétail et d'esclaves,</p>
· <p rend="stanza" n="36">ont été, avec dévotion, donnés par Yajñavarāha et son frère cadet à ce Śiva propice,</p>
415 <p rend="stanza" n="37">Ce dieu est coparticipaot avec le Śiva <supplied reason="subaudible">nommé</supplied> Śrī Bhadreśvara. Qu'une offrande soit faite à celui-ci ; chaque année, suivant les moyens.</p>
· <p rend="stanza" n="38">Que les devoirs de l'hospitalité, à commencer par la nourriture, etc., soient rendus par le chef du temple <supplied reason="explanation"><foreign>kulapati</foreign></supplied> et que la récitation du Veda soit pratiquée sans relâche par le professeur vigilant.</p>
· <p rend="stanza" n="39">Il porte le titre de maître śivaïte <supplied reason="explanation"><foreign>śaivācārya</foreign></supplied> et de premier guru du roi des Kambuja ; que ce sanctuaire qui relève de lui soit gardé selon la règle.</p>
· <p rend="stanza" n="40">Par les notifications faites à sept reprises au roi, par les châtiments reserves au coupable, que les gens de bien, désireux du bonheur en ce monde et dans l'autre, le protègent!</p>
· <p rend="stanza" n="41">Le roi Jayavarman, sollicité par son guru et ayant le cœur toujours disposé à le favoriser, a rendu cet édit.</p>
420 <p rend="stanza" n="42">Cet établissement religieux ne doit être ni pris, ni donné par les rois ou leurs favoris ; qu'ils le gardent tel qu'il a été établi par le fondateur !</p>
· <p rend="stanza" n="43">Quand il aura à répondre de sa vie passée, qu'il soit mis à la question par les gardiens des enfers, jusqu'à la fin du kalpa, dans l'Avīci et les autres enfers, celui qui changera la destination de cette bonne œuvre!</p>
· <p rend="stanza" n="44">Le dieu a été érigé ici, à partir du lever du Verseau, Mars, Jupiter et Vénus <supplied reason="subaudible">étant arrivés</supplied> dans le cinquième signe <supplied reason="explanation">le Lion</supplied>, la lune étant arrivée dans l'extrémité du dixième (le Capricorne), et les autres (le Soleil, Mercure, Saturne) dans le sixième (la Vierge), le premier jour de Mādhava, un samedi, en (8) mūrti - huit - neuf.</p>
· <p n="B17-B27">890 Śaka, septième jour de la lune croissante d'Āṣāḍha, mois solaire, vendredi, mansion lunaire uttaraphalguṇī, ordre de S.M. Śrī Jayavarmadeva aux chapelain, maître, grand conseiller de la famille royale <supplied reason="explanation"><foreign>rājakulamahāmantrī</foreign></supplied>, chef des magasins en fonctions, inspecteur de la chambre à coucher. Ce V. K. A. Śrī Tribhuvanamaheśvara, fondation pieuse de Steṅ Añ Vraḥ Guru à Īśvarapura, ainsi que les fondations du Steṅ Añ Vraḥ Guru dans les divers pays qui sont réuni5 (sous l'autorité) du seul chef de temple (kulapati) de V.K.A. Śrī Tribhuvanamaheśvara, il est ordonné de les joindre au V.K.A. Śrī Bhadreśvara, village (anrāy) de Liṅgapura. Qu'aucun autre service royal n'offre l'eau vraḥ Rājaśrī, et ne présente la nourriture (parce que ces devoirs) incombent au maître śivaïte qui est le Rājaguru écoutant les nouvelles, suivant les prescriptions du Steṅ Añ Vraḥ Guru. Qu'aucun roi ou aucun sañjak ne prenne (les biens du temple), qu'il ne les donne pas aux gens. De tout le mérite de ces fondations, que le roi reçoive soit un quart, soit un sixième ; que le roi qui les protégera reçoive la moitié du mérite ; que le favori du roi qui les protégera reçoive le quart du mérite. S'il arrive un malheur au temple, que le maître śivaïte qui est le supérieur, que le grand conseiller de la famille royale, que les gens de bien qui en informeront sept fois le roi reçoivent encore la moitié des mérites. Que le chef du temple honore les hôtes avec de la nourriture ; que le professeur pratique la récitation du Veda sans arrêt, chaque jour.</p>
· </div>
425 <div type="translation" resp="part:dogo">
· <p rend="stanza" n="1">Veneration <supplied reason="explanation"><foreign>namaḥ</foreign></supplied> to Śambhu who is Vyomarūpa <supplied reason="explanation">whose form is like that of ether in as much as</supplied>: His nature is sound <supplied reason="explanation"><foreign>śabdaguṇāya</foreign></supplied>; He is beyond the reach of the senses <supplied reason="explanation"><foreign>vyatītendriyavartmane</foreign></supplied>; He fills (vyaśnuvānāya) the universe (viśvataḥ).</p>
· <p rend="stanza" n="2">May His beloved <supplied reason="explanation"><foreign>kāntā</foreign></supplied> Śakti, who <supplied reason="subaudible">once</supplied>, longing <supplied reason="subaudible">for her beloved</supplied>, <supplied reason="explanation"><foreign>unmanāḥ</foreign></supplied> became Satī, and <supplied reason="subaudible">then,</supplied> on becoming closely <supplied reason="subaudible">re-</supplied>united with Śiva (nitāntaśivasaṃgatā), is [now] the daughter of Himālaya (acalātmajā), be intensely powerful (śāśaktu) for the benefit of [all] crea- tures (jagaddhitāya) !
· or
· May <supplied reason="subaudible">the soul’s</supplied> Śakti, who is born from the immovable <supplied reason="subaudible">OṂ</supplied> <supplied reason="explanation"><foreign>acalātmajā</foreign></supplied>, becoming Unmanā, <supplied reason="subaudible">and pervading the body</supplied> up to the head <supplied reason="explanation"><foreign>kāntā</foreign></supplied>, <supplied reason="subaudible">once she is</supplied> closely united with iva be intensely powerful (śāśaktu) for the benefit of the universe.</p>
430 <p rend="stanza" n="3">A son <supplied reason="explanation"><foreign>sutaḥ</foreign></supplied> called <supplied reason="explanation"><foreign>iti</foreign></supplied> Śrī Jayavarman <supplied reason="subaudible">was born</supplied> to Śrī Rājendravarman, who was a verita- ble Santānaka tree <supplied reason="explanation"><foreign>°santānakamahīruhaḥ</foreign></supplied> in the lineage of the princes born of [the sage] Śrī Kambu (śrīkamvujendrasantāna°),</p>
· <p rend="stanza" n="4">His subjects <supplied reason="explanation"><foreign>prajāḥ</foreign></supplied>, sunk <supplied reason="explanation"><foreign>magnāḥ</foreign></supplied> in the ocean of faults of this age <supplied reason="subaudible">of Kali</supplied> <supplied reason="explanation"><foreign>kāladoṣāmbudhau</foreign></supplied>, which is hard to cross <supplied reason="explanation"><foreign>durge</foreign></supplied>, deep and terrible (gambhīrabhīṣaṇe), when they reached (prāpya) Jayavarman (yam), who was like (iva) the lofty (uttuṅgam) further shore (pāram), breathed again (samāśvasiṣuḥ).</p>
· <p rend="stanza" n="5">Since all <supplied reason="explanation"><foreign>kṛtsne</foreign></supplied> <supplied reason="subaudible">rival</supplied> princes, beginning with the overlord of Campā <supplied reason="explanation"><foreign>campādhīśādirājake</foreign></supplied>, bowed down to him with affection <supplied reason="explanation"><foreign>praṇayāvanate</foreign></supplied>, it was only <supplied reason="explanation"><foreign>kevalam</foreign></supplied> out of affection for virtuous men / for things with strings (guṇavatprītyā) that he did not (na) abandon (ujjhāñ cakāra) his bow (cāpam).</p>
· <p rend="stanza" n="6">His <supplied reason="explanation"><foreign>yasya</foreign></supplied> spotless <supplied reason="explanation"><foreign>nirmalam</foreign></supplied> beauty <supplied reason="explanation"><foreign>saundaryam</foreign></supplied>, which recalled <supplied reason="subaudible">to her mind</supplied> <supplied reason="explanation"><foreign>smarayat</foreign></supplied> the beauty of Kāmadeva <supplied reason="explanation"><foreign>smarasaundaryam</foreign></supplied>, surely (nūnam) made (akarot) fresh (nūtanam) the regret (aratim) of Rati, [such that it was] undiminished (anūnām).</p>
· <p rend="stanza" n="7">In as much as he bestows success <supplied reason="explanation"><foreign>siddhipradaḥ</foreign></supplied> on suppliants <supplied reason="explanation"><foreign>arthinām</foreign></supplied> and distributes his wealth by means of ritual gifts <supplied reason="explanation"><foreign>dakṣiṇāpathavinyastasāraḥ</foreign></supplied>, he is fittingly <supplied reason="explanation"><foreign>yuktam</foreign></supplied> called <supplied reason="explanation"><foreign>īritaḥ</foreign></supplied> Śrīparvata [/Mountain of Glory] by those who are expert in reasoning/etymology (yuk- tinipuṇaiḥ).</p>
435 <p rend="stanza" n="8">Of those <supplied reason="explanation"><foreign>teṣām</foreign></supplied> kings <supplied reason="explanation"><foreign>mahībhṛtām</foreign></supplied> whose <supplied reason="explanation"><foreign>yeṣām</foreign></supplied> minds <supplied reason="explanation"><foreign>manāṃsi</foreign></supplied> touched <supplied reason="explanation"><foreign>aspṛkṣan</foreign></supplied> his <supplied reason="explanation"><foreign>yasya</foreign></supplied> territory <supplied reason="explanation"><foreign>kṣmāṃ</foreign></supplied> when at a distance <supplied reason="explanation"><foreign>dūre</foreign></supplied>, it was the heads (śirāṃsi tu) [that touched the ground] as soon as (ā) he came in sight (darśanapathāt).</p>
· <p rend="stanza" n="9">Further <supplied reason="explanation"><foreign>api</foreign></supplied>, his <supplied reason="explanation"><foreign>yasya</foreign></supplied> unendurable <supplied reason="explanation"><foreign>duḥsaham</foreign></supplied> fierce <supplied reason="explanation"><foreign>ugram</foreign></supplied> fiery energy <supplied reason="explanation"><foreign>tejaḥ</foreign></supplied> became <supplied reason="explanation"><foreign>ajani</foreign></supplied> like <supplied reason="explanation"><foreign>tulyam</foreign></supplied> water <supplied reason="explanation"><foreign>adbhiḥ</foreign></supplied> in as much as it largely <supplied reason="explanation"><foreign>prāyaśaḥ</foreign></supplied> dissolved/destroyed <supplied reason="explanation"><foreign>layaṃ dadhat</foreign></supplied>
·poorly baked <supplied reason="explanation"><foreign>durvidagdhānām</foreign></supplied> clay vessels <supplied reason="explanation"><foreign>pārthivāṇām</foreign></supplied> <gap reason="undefined"/>
· ill-disciplined <supplied reason="explanation"><foreign>durvidagdhānām</foreign></supplied> kings <supplied reason="explanation"><foreign>pārthivāṇām</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="10">Lakṣmī <supplied reason="explanation"><foreign>śrī</foreign></supplied> has affection <supplied reason="explanation"><foreign>anurāgiṇī</foreign></supplied> for Viṣṇu <supplied reason="explanation"><foreign>śaureḥ</foreign></supplied> towards the end of every monsoon <supplied reason="explanation"><foreign>prativarṣāntam</foreign></supplied> when he is awake <supplied reason="explanation"><foreign>jāgrataḥ</foreign></supplied>; may she not be [needlessly] described (mā sma kathyata) with [long] statements (kathābhiḥ) [to be affectionate] towards Jayavarman V (yasya), who is always awake <supplied reason="explanation"><foreign>nityaprabuddhasya</foreign></supplied>!</p>
440 <p rend="stanza" n="11">Although <supplied reason="explanation"><foreign>api</foreign></supplied> old <supplied reason="explanation"><foreign>vṛddhaḥ</foreign></supplied>, although <supplied reason="explanation"><foreign>api</foreign></supplied> missing feet <supplied reason="explanation"><foreign>pādahīnaḥ</foreign></supplied> in the age of Kali <supplied reason="explanation"><foreign>kalau yuge</foreign></supplied>, the Royal Dharma-Bull <supplied reason="explanation"><foreign>rājadharmaḥ</foreign></supplied> continues <supplied reason="explanation"><foreign>pravṛttaḥ</foreign></supplied> without stumbling <supplied reason="explanation"><foreign>askhalitam</foreign></supplied> along its path <supplied reason="explanation"><foreign>pathi</foreign></supplied> by leaning <supplied reason="explanation"><foreign>ālambya</foreign></supplied> on his statesmanship <supplied reason="explanation"><foreign>yaddaṇḍanītim</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="12">This <supplied reason="explanation"><foreign>tasya</foreign></supplied> king of kings <supplied reason="explanation"><foreign>rājādhirājasya</foreign></supplied>, whose splendour was that of the king of gods <supplied reason="explanation"><foreign>surarājasamadyuteḥ</foreign></supplied>, had a guru <supplied reason="explanation"><foreign>guruḥ</foreign></supplied> who taught him <supplied reason="explanation"><foreign>śāstā</foreign></supplied> and bestowed grace upon him <supplied reason="explanation"><foreign>anugrāhakaḥ</foreign></supplied> by means of the rite of Śaiva initiation <supplied reason="explanation"><foreign>śaivadīkṣāvidhinā</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="13">That <supplied reason="explanation"><foreign>yaḥ</foreign></supplied> leader <supplied reason="explanation"><foreign>agraṇīḥ</foreign></supplied> among good men <supplied reason="explanation"><foreign/></supplied> was the son of the daughter <supplied reason="explanation"><foreign>dauhitraḥ</foreign></supplied> of king <supplied reason="explanation"><foreign>rājñaḥ</foreign></supplied> Śrī Harṣavarman, who was the son <supplied reason="explanation"><foreign>putrasya</foreign></supplied> of Śrī Yaśovarman and the grandson <supplied reason="explanation"><foreign>pautrasya</foreign></supplied> of Śrī Indravarman.</p>
· <p rend="stanza" n="14">And <supplied reason="explanation"><foreign>ca</foreign></supplied> he <supplied reason="explanation"><foreign>yaḥ</foreign></supplied> was the son <supplied reason="explanation"><foreign>ātmajaḥ</foreign></supplied> of a brahmin called Dāmodara <supplied reason="explanation"><foreign>dāmodarākhyaviprasya</foreign></supplied>, a Ṛgvedin of the Bahvṛca <foreign>śākhā</foreign> <supplied reason="explanation"><foreign>bahvṛcasya</foreign></supplied>, the equal <supplied reason="explanation"><foreign>tulyasya</foreign></supplied> of the chaplain of Indra <supplied reason="subaudible">Bṛhaspati</supplied> <supplied reason="explanation"><foreign>puruhūtapurodhasā</foreign></supplied> in intelligence <supplied reason="explanation"><foreign>dhiyā</foreign></supplied> and in <foreign>gotra</foreign>.</p>
· <p rend="stanza" n="15">Like <supplied reason="explanation"><foreign>iva</foreign></supplied> the rays of the sun <supplied reason="explanation"><foreign>arkatviṣaḥ</foreign></supplied> <supplied reason="subaudible">when they reach</supplied> a mirror <supplied reason="explanation"><foreign>ādarśam</foreign></supplied>, branches of knowledge <supplied reason="explanation"><foreign>vidyāḥ</foreign></supplied>, whose nature is to illuminate <supplied reason="explanation"><foreign>prakāśarūpāḥ</foreign></supplied>, when they reached <supplied reason="explanation"><foreign>samprāpya</foreign></supplied> this <supplied reason="subaudible">guru</supplied> <supplied reason="explanation"><foreign>yam</foreign></supplied>, who was extremely serene/clear <supplied reason="explanation"><foreign>suprasannam</foreign></supplied> by nature <supplied reason="explanation"><foreign>nisargataḥ</foreign></supplied>, shone forth <supplied reason="explanation"><foreign>vyadyutan</foreign></supplied> more intensely <supplied reason="explanation"><foreign>bhṛśam</foreign></supplied>.</p>
445 <p rend="stanza" n="16">With devotion <supplied reason="explanation"><foreign>bhaktyā</foreign></supplied> this <supplied reason="explanation"><foreign>yaḥ</foreign></supplied> worthy man <supplied reason="explanation"><foreign>yogyaḥ</foreign></supplied> daily <supplied reason="explanation"><foreign>pratyaham</foreign></supplied> fostered <supplied reason="explanation"><foreign>apuṣat</foreign></supplied> the eight-flower worship <supplied reason="explanation"><foreign>aṣṭapuṣpikām</foreign></supplied> of Śiva <supplied reason="explanation"><foreign>śaivīm</foreign></supplied>, oblations <supplied reason="explanation"><foreign>havīṃṣi</foreign></supplied> into the fire <supplied reason="explanation"><foreign>havirbhuji</foreign></supplied>, and also <supplied reason="explanation"><foreign>ca</foreign></supplied> meditation <supplied reason="explanation"><foreign>yogam</foreign></supplied>, just as <supplied reason="explanation"><foreign>iva</foreign></supplied> <supplied reason="subaudible">he fostered</supplied> his own nourishment <supplied reason="explanation"><foreign>svapoṣam</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="17">On the parvan days <supplied reason="explanation"><foreign>parvasu</foreign></supplied> each month <supplied reason="explanation"><foreign>māsi māsi</foreign></supplied> he <supplied reason="explanation"><foreign>yaḥ</foreign></supplied> gave <supplied reason="explanation"><foreign>pratigrāhayām ās</foreign></supplied> golden <supplied reason="explanation"><foreign>hiraṇyāni</foreign></supplied> cloths <supplied reason="explanation"><foreign>vāsāṃsi</foreign></supplied> and cows <supplied reason="explanation"><foreign>gāś ca</foreign></supplied> with pot-like udders <supplied reason="explanation"><foreign>kuṇḍodhnīḥ</foreign></supplied> to brah- mins <supplied reason="explanation"><foreign>dvijanmanaḥ</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="18">And <supplied reason="explanation"><foreign>ca</foreign></supplied> the king <supplied reason="explanation"><foreign>rājñā</foreign></supplied> Śri-Jayavarman <supplied reason="subaudible">V</supplied>, who constantly <supplied reason="explanation"><foreign>sadā</foreign></supplied> sat by him <supplied reason="subaudible">as his student</supplied> <supplied reason="explanation"><foreign>antikasadā</foreign></supplied>, honoured <supplied reason="explanation"><foreign>satkṛtaḥ</foreign></supplied> this <supplied reason="explanation"><foreign>yaḥ</foreign></supplied> learned man <supplied reason="explanation"><foreign>kṛtī</foreign></supplied> with peacock-feather parasols, golden palanquins and so forth <supplied reason="explanation"><foreign>mayūracchatrasauvarṇadolādyaiḥ</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="19">With those very <supplied reason="explanation"><foreign>taiḥ</foreign></supplied> factors beginning with good family and learning <supplied reason="explanation"><foreign>kulavidyādayaḥ</foreign></supplied> that <supplied reason="explanation"><foreign>ye</foreign></supplied> increase <supplied reason="explanation"><foreign>bṛṃhayanti</foreign></supplied> the pride <supplied reason="explanation"><foreign>madam</foreign></supplied> of the small-minded <supplied reason="explanation"><foreign>alpadhiyām</foreign></supplied> he <supplied reason="explanation"><foreign>yaḥ</foreign></supplied> simultaneously <supplied reason="explanation"><foreign>yugapat</foreign></supplied> destroyed <supplied reason="explanation"><foreign>vyanīnaśat</foreign></supplied> <supplied reason="subaudible">the pride</supplied> of others <supplied reason="explanation"><foreign>pareṣām</foreign></supplied> and of himself <supplied reason="explanation"><foreign>ātmanaḥ</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="20">He <supplied reason="explanation"><foreign>yaḥ</foreign></supplied> honoured <supplied reason="subaudible">his students by teaching them</supplied><supplied reason="explanation"><foreign>nayate sma</foreign></supplied> in <supplied reason="subaudible">the philosophical disci- pline of</supplied> Pātañjala <supplied reason="subaudible">yoga</supplied> <supplied reason="explanation"><foreign>pātañjalīye</foreign></supplied>, Vaiśeṣika <supplied reason="explanation"><foreign>kāṇāde</foreign></supplied>, the traditions of Nyāya and the Sāṅkhyas <supplied reason="explanation"><foreign>akṣapādakapilāgame</foreign></supplied>, Buddhism <supplied reason="explanation"><foreign>bauddhe</foreign></supplied>, medicine <supplied reason="explanation"><foreign>vaidye</foreign></supplied>, also <supplied reason="explanation"><foreign>atha</foreign></supplied> music <supplied reason="explanation"><foreign>gāndharve</foreign></supplied>, astronomy <supplied reason="explanation"><foreign>jyautiṣe</foreign></supplied>.</p>
450 <p rend="stanza" n="21">The composition of autobiographical novels <supplied reason="explanation"><foreign>ākhyāyikākṛtiḥ</foreign></supplied> in his own country <supplied reason="explanation"><foreign>svadeśe</foreign></supplied> began with him <supplied reason="explanation"><foreign>abhūt ...yadupakramam</foreign></supplied>, and <supplied reason="explanation"><foreign>ca</foreign></supplied>, as someone who knows various lan- guages and scriptures <supplied reason="explanation"><foreign>nānābhāṣālipijñaḥ</foreign></supplied>, he <supplied reason="explanation"><foreign>yaḥ</foreign></supplied> has directed <supplied reason="subaudible">as the sūtradhāra</supplied> <supplied reason="explanation"><foreign>prayoktā</foreign></supplied> theatrical plays <supplied reason="explanation"><foreign>nāṭakasya</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="22">With medicines, money, knowledge and so forth <supplied reason="explanation"><foreign>bheṣajadravyavidyābhiḥ</foreign></supplied> he <supplied reason="explanation"><foreign>yaḥ</foreign></supplied> quelled <supplied reason="explanation"><foreign>aśīśamat</foreign></supplied> the suffering <supplied reason="explanation"><foreign>rujaḥ</foreign></supplied> of people <supplied reason="explanation"><foreign>jantūnām</foreign></supplied>, consisting mostly in an imbalance of the humours, poverty and mistaken notions <supplied reason="explanation"><foreign>doṣavaiṣamyadāridryamithyājñānamayīḥ</foreign></supplied></p>
· <p rend="stanza" n="23">Daily <supplied reason="explanation"><foreign>anvaham</foreign></supplied> his house <supplied reason="explanation"><foreign>yatsadma</foreign></supplied> was full <supplied reason="explanation"><foreign>ākulam</foreign></supplied> of the downtrodden, orphans, blind people, the miserable, children, the elderly, the sick and others <supplied reason="explanation"><foreign>dīnānāthāndhakṛpaṇabālavṛddhāturādibhiḥ</foreign></supplied> wishing to cross <supplied reason="explanation"><foreign>titīrṣadbhiḥ</foreign></supplied> the occean of suffering <supplied reason="explanation"><foreign>duḥkhārṇavam</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="24">He <supplied reason="explanation"><foreign>yaḥ</foreign></supplied> gladdened <supplied reason="explanation"><foreign>samutsukayām āsa</foreign></supplied> the learned <supplied reason="explanation"><foreign>viduṣaḥ</foreign></supplied> and <supplied reason="explanation"><foreign>api</foreign></supplied> good people <supplied reason="explanation"><foreign>sajjanān</foreign></supplied> living in various other continents <supplied reason="explanation"><foreign>nānādvīpāntarasthitān</foreign></supplied> far away <supplied reason="explanation"><foreign>dūre</foreign></supplied> with his poems <supplied reason="explanation"><foreign>kāvyaiḥ</foreign></supplied> and his good deeds <supplied reason="explanation"><foreign>saccaritaiḥ</foreign></supplied> <supplied reason="subaudible">respectively</supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="25">In assemblies <supplied reason="explanation"><foreign>sadaḥsu</foreign></supplied>, because of the true virtues <supplied reason="explanation"><foreign>sadguṇaiḥ</foreign></supplied> of Yajñavarāha <supplied reason="explanation"><foreign>yasya</foreign></supplied>, the tongues <supplied reason="explanation"><foreign>jihvā</foreign></supplied> of his enemies <supplied reason="explanation"><foreign>dviṣām</foreign></supplied>, who desired <supplied reason="explanation"><foreign>icchatām</foreign></supplied> to behave as good people <supplied reason="explanation"><foreign>sajjanāyitum</foreign></supplied>, even though <supplied reason="explanation"><foreign>api</foreign></supplied> having to force themselves to do so <supplied reason="explanation"><foreign>prasahya</foreign></supplied>, were con- strained <supplied reason="explanation"><foreign>nītā</foreign></supplied> to truthfulness in praising him <supplied reason="explanation"><foreign>stutyavijihmatām</foreign></supplied>.</p>
455 <p rend="stanza" n="26">And <supplied reason="explanation"><foreign>ca</foreign></supplied> he <supplied reason="explanation"><foreign>yaḥ</foreign></supplied> installed <supplied reason="explanation"><foreign>sthāpayām āsa</foreign></supplied> many <supplied reason="explanation"><foreign>anekāni</foreign></supplied> Śivaliṅgas <supplied reason="explanation"><foreign>śivaliṅgāni</foreign></supplied>, along with images of worship <supplied reason="explanation"><foreign>sārcāni</foreign></supplied>, water-bodies <supplied reason="explanation"><foreign>āśayam ambhasām</foreign></supplied> and ashramas <supplied reason="explanation"><foreign>āśramāṃś ca</foreign></supplied> in places such as Liṅgapura <supplied reason="explanation"><foreign>liṅgapurādiṣu</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="27">Of that Yajñavarāha, who had seen the further shore <supplied reason="explanation"><foreign>pāradṛśvanaḥ</foreign></supplied> of <supplied reason="subaudible">the ocean of various</supplied> disciplines of knowledge <supplied reason="explanation"><foreign>vidyānām</foreign></supplied>, there was a famous <supplied reason="explanation"><foreign>khyātaḥ</foreign></supplied> younger <supplied reason="explanation"><foreign>jaghanyajaḥ</foreign></supplied> co-uterine brother <supplied reason="explanation"><foreign>sodaryaḥ</foreign></supplied> called Viṣṇukumāra.</p>
· <p rend="stanza" n="28">The water-lily that was the mouth <supplied reason="explanation"><foreign>vaktrakumudvatī</foreign></supplied> of Viṣṇukumāra <supplied reason="explanation"><foreign>yasya</foreign></supplied> gaped <supplied reason="explanation"><foreign>ajṛmbhata</foreign></supplied> as it drank again and again <supplied reason="explanation"><foreign>pāyaṃ pāyam</foreign></supplied> the ambrosial <supplied reason="explanation"><foreign>amṛtamayīm</foreign></supplied> moonlight of knowledge <supplied reason="explanation"><foreign>vidyājyotsnām</foreign></supplied>issuing <supplied reason="explanation"><foreign>nirgatām</foreign></supplied> from the moon that was his elder <supplied reason="subaudible">brother</supplied>’s mouth <supplied reason="explanation"><foreign>guruvaktrendroḥ</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="29">Viṣṇukumāra <supplied reason="explanation"><foreign>yaḥ</foreign></supplied> acquired <supplied reason="explanation"><foreign>avāpa</foreign></supplied> from his elder <supplied reason="explanation"><foreign>jyeṣṭhāt</foreign></supplied> brother <supplied reason="explanation"><foreign>bhrātuḥ</foreign></supplied> all <supplied reason="explanation"><foreign>kṛtsnāni</foreign></supplied> disciplines beginning with knowledge of grammar <supplied reason="explanation"><foreign>śabdādividyāśāstrāṇi</foreign></supplied> and the Śaiva yoga, which was that of his guru <supplied reason="explanation"><foreign>gauravam</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="30">So that there might be no interruption in the transmission of knowledge <supplied reason="explanation"><foreign>vidyāsantatyavicchittyai</foreign></supplied>, Viṣṇukumāra <supplied reason="explanation"><foreign>yaḥ</foreign></supplied> copied out in writing <supplied reason="explanation"><foreign>alikhat</foreign></supplied> both <supplied reason="explanation"><foreign>ca</foreign></supplied> the whole <supplied reason="explanation"><foreign>kṛtsnām</foreign></supplied> Kāśikā commentary <supplied reason="explanation"><foreign>vṛtti</foreign></supplied> and <supplied reason="explanation"><foreign>ca</foreign></supplied> the Śaiva scripture <supplied reason="explanation"><foreign>śivasaṃhitām</foreign></supplied> <supplied reason="subaudible">the name of</supplied> which begins with Pārameśvara-.</p>
460 <p rend="stanza" n="31">Being previously <supplied reason="explanation"><foreign>prāk</foreign></supplied> adorned <supplied reason="explanation"><foreign>vibhūṣitaḥ</foreign></supplied> by numerous <supplied reason="explanation"><foreign>anekaiḥ</foreign></supplied> great virtures <supplied reason="explanation"><foreign>mahāguṇaiḥ</foreign></supplied> by his guru <supplied reason="explanation"><foreign>guruṇā</foreign></supplied>, Viṣṇukumāra <supplied reason="explanation"><foreign>yaḥ</foreign></supplied> was further <supplied reason="explanation"><foreign>bhūyaḥ</foreign></supplied> <supplied reason="subaudible">adorned</supplied> by the King of the Kambujas <supplied reason="explanation"><foreign>kambujabhūbhṛtā</foreign></supplied> with such as honours as a golden palanquin <supplied reason="explanation"><foreign>hemadolādivibhavaiḥ</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="32">By these two <supplied reason="explanation"><foreign>tābhyām</foreign></supplied> brothers <supplied reason="explanation"><foreign>bhrātṛbhyām</foreign></supplied>, who were excellent teachers <supplied reason="explanation"><foreign>ācāryavaryābhyām</foreign></supplied>, and who filled all the directions <supplied reason="explanation"><foreign>vyāptāśābhyām</foreign></supplied> with the rays of their fame <supplied reason="explanation"><foreign>yaśoṅśubhyaḥ</foreign></supplied>, this <supplied reason="explanation"><foreign>idam</foreign></supplied> <foreign>liṅga</foreign> of Śiva <supplied reason="explanation"><foreign>śaivam</foreign></supplied> was installed <supplied reason="explanation"><foreign>sthāpitam</foreign></supplied> in the prescribed manner <supplied reason="explanation"><foreign>yathāvidhi</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="33">Cups/caskets, vases, goblets and so forth <supplied reason="explanation"><foreign>karaṅkakarakāmatrapramukhāḥ</foreign></supplied> made of gold and silver <supplied reason="explanation"><foreign>haimarājatāḥ</foreign></supplied>, ewers bearing decoration <supplied reason="explanation"><foreign>racanādhārabhṛṅgāra°</foreign></supplied>, water-pots, mirrors and spittoons <supplied reason="explanation"><foreign>°kumbhādarśapratigrahāḥ</foreign></supplied>,</p>
· <p rend="stanza" n="34">and <supplied reason="explanation"><foreign>ca</foreign></supplied> all the utensils suitable for internal and external worship <supplied reason="explanation"><foreign>bāhyābhyantarapūjārhakṛtsnopakaraṇāni</foreign></supplied>, decorated with ornaments of great value <supplied reason="explanation"><foreign>mahārhābharaṇāni</foreign></supplied> and <supplied reason="explanation"><foreign>ca</foreign></supplied> made with various jewels <supplied reason="explanation"><foreign>nānaratnanibaddhāni</foreign></supplied>,</p>
· <p rend="stanza" n="35">servants for outside and inside <supplied reason="subaudible">the temple foundation</supplied> <supplied reason="explanation"><foreign>bāhyāntaḥparicārakāḥ</foreign></supplied>, consisting mostly of men and women <supplied reason="explanation"><foreign>naranārījanaprāyāḥ</foreign></supplied>, and <supplied reason="explanation"><foreign>ca</foreign></supplied> villages <supplied reason="explanation"><foreign>grāmāḥ</foreign></supplied> that are pleasant with fields and gardens <supplied reason="explanation"><foreign>kṣetrārāmābhirāmāḥ</foreign></supplied> along with cattle and servants,</p>
465 <p rend="stanza" n="36">— <supplied reason="subaudible">these things</supplied> were given <supplied reason="explanation"><foreign>adāyiṣata</foreign></supplied> with devotion <supplied reason="explanation"><foreign>bhaktyā</foreign></supplied> by this Yajñavarāha, along with <supplied reason="explanation"><foreign>saha</foreign></supplied> his younger <supplied reason="explanation"><foreign>kanīyasā</foreign></supplied> brother <supplied reason="explanation"><foreign>bhrātrā</foreign></supplied>, to this <supplied reason="explanation"><foreign>asmai</foreign></supplied> Śiva <supplied reason="subaudible">here</supplied>, who bestows what is auspicious <supplied reason="explanation"><foreign>śivatātaye</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="37">And <supplied reason="explanation"><foreign>ca</foreign></supplied> this <supplied reason="explanation"><foreign>ayam</foreign></supplied> deity <supplied reason="explanation"><foreign>devaḥ</foreign></supplied> is to share his income <supplied reason="explanation"><foreign>miśrabhogaḥ</foreign></supplied> with Śrī Bhadreśvaraśiva. To that <supplied reason="subaudible">Bhadreśvara</supplied> hes hould give <supplied reason="explanation"><foreign>deyam</foreign></supplied> a present <supplied reason="explanation"><foreign>upāyanam</foreign></supplied> annually <supplied reason="explanation"><foreign>prativarṣam</foreign></supplied> in accordance with his <supplied reason="subaudible">financial</supplied> capacity <supplied reason="explanation"><foreign>yathāśakti</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="38">The administrative head <supplied reason="explanation"><foreign>patyā</foreign></supplied> of the foundation <supplied reason="explanation"><foreign>kulasya</foreign></supplied> should give hospitality <supplied reason="explanation"><foreign>ātithyam</foreign></supplied>, consisting of food and such <supplied reason="explanation"><foreign>bhojanādikam</foreign></supplied>, and <supplied reason="explanation"><foreign>ca</foreign></supplied> the tireless <supplied reason="explanation"><foreign>atandriṇā</foreign></supplied> teacher <supplied reason="explanation"><foreign>adhyāpakena</foreign></supplied> <supplied reason="subaudible">should give</supplied> teaching of scripture <supplied reason="explanation"><foreign>brahmasattram</foreign></supplied> uninterruptedly <supplied reason="explanation"><foreign>acchinnam</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="39">This <supplied reason="explanation"><foreign>idam</foreign></supplied> temple-foundation <supplied reason="explanation"><foreign>devakulam</foreign></supplied> should be placed under the command of one <supplied reason="explanation"><foreign>tadadhīnam</foreign></supplied> who is highly regarded <supplied reason="explanation"><foreign>mataḥ</foreign></supplied> by the king of the Kambujas <supplied reason="explanation"><foreign>kamvujendrasya</foreign></supplied>, a Śaiva ācārya, a prominent <supplied reason="explanation"><foreign>agraṇīḥ</foreign></supplied> guru. It should be protected <supplied reason="explanation"><foreign>rakṣyam</foreign></supplied> in accordance with the rules <supplied reason="explanation"><foreign>yathāvidhi</foreign></supplied>.</p>
· <p rend="stanza" n="40">By representations <supplied reason="explanation"><foreign>vijñāpanaiḥ</foreign></supplied> <supplied reason="subaudible">made</supplied> seven times <supplied reason="explanation"><foreign>saptakṛtvaḥ</foreign></supplied> to the king <supplied reason="explanation"><foreign>rājñi</foreign></supplied>, by punishments <supplied reason="explanation"><foreign>nigrahaiḥ</foreign></supplied> <supplied reason="subaudible">meted out</supplied> to miscreants <supplied reason="explanation"><foreign>duṣṭasya</foreign></supplied>, may those who wish to become <supplied reason="explanation"><foreign>bubhūṣadbhiḥ</foreign></supplied> good people <supplied reason="explanation"><foreign>sadbhiḥ</foreign></supplied> in this world <supplied reason="explanation"><foreign>iha</foreign></supplied> and the next <supplied reason="explanation"><foreign>amutra</foreign></supplied> protect <supplied reason="explanation"><foreign>paripālyatām</foreign></supplied> this <supplied reason="subaudible">foundation</supplied> <supplied reason="explanation"><foreign>tat</foreign></supplied>.</p>
470 <p rend="stanza" n="41">This <supplied reason="subaudible">text</supplied> here <supplied reason="explanation"><foreign>tad idam</foreign></supplied> is truly <supplied reason="explanation"><foreign>kila</foreign></supplied>, is the edict <supplied reason="explanation"><foreign>śāsanam</foreign></supplied> of the king <supplied reason="explanation"><foreign>rājñaḥ</foreign></supplied> Śrī Jayavarman <supplied reason="subaudible">V</supplied>, his mind being <supplied reason="subaudible">always</supplied> disposed to favouring the aims of his elders <supplied reason="explanation"><foreign>gurvarthodyuktamanasaḥ</foreign></supplied>, on being requested <supplied reason="explanation"><foreign>abhyarthitasya</foreign></supplied> by <supplied reason="subaudible">his</supplied> Guru.</p>
· <p rend="stanza" n="42"/>
· <p rend="stanza" n="43"/>
· <p rend="stanza" n="44"/>
· </div>
475 <div type="commentary">
· <p/>
· </div>
· <div type="bibliography">
· <p>Edited by George Cœdès (<bibl rend="omitname"><ptr target="bib:Coedes1937_02"/><citedRange unit="page">148-156</citedRange></bibl>) with a French translation; re-edited here by Dominic Goodall from the estampage EFEO n. 1090.</p>
480 <listBibl type="primary">
·
· <bibl n="GC">
· <ptr target="bib:Coedes1937_02"/><citedRange unit="page">148-156</citedRange>
· </bibl>
485 </listBibl>
· <listBibl type="secondary">
· <bibl n="RM">
· <ptr target="bib:Majumdar1953_01"/><citedRange unit="page">271-276</citedRange>
· </bibl>
490 </listBibl>
· </div>
· </body>
· </text>
·</TEI>